Mazurek a-moll to prawdziwe arcydzieło o kształcie choreicznego poematu. Rozpoczyna się czterema tajemniczymi taktami, po których jawi się kujawiakowy temat espressivo – nostalgiczne wspomnienie.
Dalej pojawia się muzyka wnoszącza nastrój nowy: w jasnej tonacji A-dur wkracza, dolce, motyw mazurka prowadzony ponad powtarzaną uporczywie kwintą basową. Motyw wprost w nieskończoność powtarza się do chwili szczytu. A dalej powrót do pierwotnego wątku, do snucia urywającej się melodii owego onirycznego kujawiaka.
Genezę utworu łączono z pewnymi partiami listów wysyłanych przez Chopina z Szafarni, w których zdawał on sprawę z wrażenia, jakie sprawiał, grywając taniec, nazywany przez niego Żydkiem. Tradycja połączyła ów taniec z Mazurkiem a-moll.
