Sonata b-moll – jedno z największych arcydzieł XIX wieku – powstała latem 1839 r. w Nohant i oparta jest na planie czteroczęściowego cyklu sonatowego, lecz po Chopinowsku odmienionego. W części pierwszej panuje tu nie duch sonaty, ale ballady: wzburzenie, tajemniczość, skrajne kontrasty ekspresji. Część druga, Scherzo, kontynuuje napięcie wytworzone przez pierwszą część. Temat główny uderza agresywnością i siłą, dopełniający nie hamuje rozmachu. Marsz żałobny, będący częścią trzecią, powstał w dwa lata przed Sonatą, w wigilię rocznicy wybuchu powstania listopadowego. Stał się punktem centralnym i kulminacyjnym całej kompozycji, a przynosi muzykę prosto, surowo i lapidarnie skonstruowaną i na wskroś przejmującą. Liszt słyszał w marszu „pochód narodu pogrążonego w żałobie, opłakującego własną klęskę”. Finale, bliskie koncepcji etiudy, to „ogadywanie po marszu obu rękami, unisono”. „Sonata kończy się tak, jak się zaczęła; zagadkowo, czymś na kształt Sfinksa – z szyderczym uśmiechem” (Schumann).
